იტალიური ერთ-ერთი ყველაზე ჟღერადი და მელოდიური ენაა, მიეკუთვნება რომანულ ენათა ოჯახს და მასზე მსოფლიოში 65 მილიონზე მეტი ადამიანი საუბრობს.
ოფიციალური ენაა იტალიაში, სან-მარინოსა და ვატიკანში.
გამოირჩევა თავისი მდიდარი ისტორიით.
ეს გახლავთ დანტეს, პეტრარკასა და ბოკაჩოს ენა, რომელთაც საუკუნეების განმავლობაში უდიდესი გავლენა მოახდინეს ევროპულ კულტურაზე.
იტალიური ენა დღემდე არ კარგავს აქტუალობას და განსაკუთრებით პოპულარულია ხელოვნების, მოდის, კულინარიისა და მუსიკის სფეროებში.
ენამ განვითარების რამდენიმე ეტაპიანი პერიოდი განვლო.
დაახლოებით X საუკუნიდან იწყება ადრეული იტალიური პერიოდი, ამ პერიოდში ჩნდება პირველი წერილობითი ძეგლები იტალიურ ენაზე.
იტალიური ენის ისტორიაში გარდამტეხი იყო მეთოთხმეტე საუკუნე, რომელსაც დანტეს პერიოდს უწოდებენ.
დანტე ალიგიერის
"ღვთაებრივმა კომედიამ", რომელიც ტოსკანურ დიალექტზე დაიწერა, ფაქტობრივად განსაზღვრა ლიტერატურული იტალიურის სტანდარტი.
ტოსკანური დიალექტი, რომელიც ფლორენციაში იყო გავრცელებული, თანდათანობით იქცა იტალიური სალიტერატურო ენის საფუძვლად.
რენესანსის პერიოდში, მეთხუთმეტე-მეთექვსმეტე საუკუნეებში, ჰუმანისტების მოღვაწეობამ კიდევ უფრო გააძლიერა იტალიური ენის პოზიციები.
რაც შეეხება იტალიურის გრამატიკულ სისტემას ენა გამორჩეულია მელოდიურობით, რასაც ორმაგი თანხმოვნების სისტემა განაპირობებს.
საგულისხმოა რამდენიმე, უნიკალური გრამატიკული თავისებურება, რომელიც თარგმნისას განსაკუთრებულ ყურადღებას მოითხოვს:
- სქესისა და რიცხვის შეთანხმება: იტალიურში ყველა არსებით სახელს აქვს გრამატიკული სქესი (მამრობითი ან მდედრობითი) და ამის მიხედვით იცვლება ზედსართავები და არტიკლები
- დროების სისტემა: იტალიურ ენაში არის დროის გამოხატვის რთული სისტემა, განსაკუთრებით კონიუნქტივის (Congiuntivo) გამოყენებისას
- წინადადების წყობა: მიუხედავად იმისა, რომ იტალიური წინადადების წყობა შედარებით მოქნილია, არსებობს გარკვეული წესები, რომელთა დაცვაც აუცილებელია
გრამატიკული წესების გათვალისწინების გარდა, თარგმნა იტალიურიდან გულისხმობს კულტურული ნიუანსებისთვის ყურადღების დათმობას.
იტალიური ენა მდიდარია იდიომებითა და ხატოვანი გამოთქმებით. მსგავსი ტექსტების თარგმნისას მნიშვნელოვანია კულტურული კონტექსტის გათვალისწინება:
- იტალიური ტრადიციებისა და ჩვევების ცოდნა
- რეგიონული თავისებურებების გააზრება
- სოციალური ურთიერთობების სპეციფიკის გათვალისწინება
დღევანდელ სამყაროში იტალიური ენის თარჯიმანი აწყდება ახალ გამოწვევებსაც, რაც უკავშირდება :
- ტექნიკური ტერმინოლოგიის სწრაფ განვითარებას
- ბიზნეს ენის თავისებურებებს
- სოციალური მედიის ლექსიკას
- ახალგაზრდულ ე.წ GEN Z სლენგებს
კარგი იტალიური ენის თარჯიმანი უნდა:
- ფლობდეს ენას მაღალ დონეზე
- იცნობდეს იტალიურ კულტურას
- ჰქონდეს მდიდარი ლექსიკური მარაგი
- შეეძლოს სხვადასხვა სტილის ტექსტებზე მუშაობა
- მუდმივად ვითარდებოდეს და ეცნობოდეს სიახლეებს
არ აქვს მნიშვნელობა, იქნება ეს
წერილობითი თუ
ზეპირსიტყვიერი თარგმნა, გადათარგმნა ორივე შემთხვევაში დამოკიდებულია როგორც ენის ცოდნაზე, აგრეთვე თარჯიმნის პროფესიონალიზმსა და პასუხისმგებლობაზე.
კარგი თარჯიმანი უზრუნველყოფს არა მხოლოდ ტექსტის ზუსტ თარგმანს, არამედ მის კულტურულ ადაპტაციასაც.