ინგლისური ენა დღეს გლობალური კომუნიკაციის მთავარ საშუალებას წარმოადგენს და მასზე თითქმის 1 მილიარდზე მეტი ადამიანი საუბრობს.
თანამედროვე ინგლისური ჩამოყალიბდა სხვადასხვა ენების:
ანგლო-საქსური, ნორმანული ფრანგული, ლათინური და სკანდინავიური ენების გავლენით, რამაც განაპირობა მისი მდიდარი ლექსიკური მარაგი და ვრცელი გრამატიკული სისტემა.
ყოველწლიურად იზრდება ინგლისურიდან ქართულად თარგმნილი ლიტერატურის, სამეცნიერო ნაშრომებისა თუ სხვა ტექსტების რაოდენობა, რაც განსაკუთრებულ მოთხოვნებს უყენებს თარგმანის ხარისხს.
ორივე შემთხვევაში, იქნება ეს
თარგმნა ინგლისურიდან ქართულზე თუ პირიქით თარგმნა
ქართულიდან ინგლისურად, ტექსტთან მუშაობა მოითხოვს მთარგმნელის მაღალ კომპეტენციასა და პროფესიონალიზმს.
განვიხილოთ ის მნიშვნელოვანი დეტალები, რაც ინგლისურიდან თარგმნას გაგვიმარტივებს.
ინგლისური და ქართული ენები მიეკუთვნებიან სრულიად განსხვავებულ ენობრივ ოჯახებს და შესაბამისად, აქვთ მკვეთრად განსხვავებული სტრუქტურული თავისებურებები.
ინგლისური ენის ფონეტიკური სისტემა შედგება 44 ბგერისგან, რომელთაგან 20 ხმოვანი და 24 თანხმოვანია, სიტყვების მნიშვნელობისა და წინადადების აზრის ჩამოყალიბებაში დიდ როლს თამაშობს მახვილისა და ინტონაციის სისტემა, რაც ქართულ ენაში არ გვაქვს.
წინადადებაში ფუნდამენტურ პრინციპს წარმოადგენს სუბიექტი-შემასმენელი-ობიექტის მკაცრი თანმიმდევრობა, ქართული ენის სინტაქსურ სისტემაში სიტყვათა წყობა შედარებით თავისუფალია.
განსაკუთრებით რთულ ნაწილად შეიძლება ჩავთვალოთ ინგლისურის დროთა სისტემა, 12 ძირითადი გრამატიკული დრო ზუსტად გადმოსცემს მოქმედების არა მხოლოდ დროს, არამედ მის ხანგრძლივობას, დასრულებულობას, მიმართებას სხვა მოქმედებებთან და კონტექსტთან.
ეს სისტემა მკვეთრად განსხვავდება ქართული ენის სამდროიანი სისტემისგან, სადაც მსგავსი ნიუანსები ხშირად კონტექსტით, ზმნისწინებით ან დამატებითი ლექსიკური საშუალებებით გადმოიცემა.
ერთ-ერთი ყველაზე თვალსაჩინო განსხვავება ინგლისურ და ქართულ ენებს შორის არის ზმნური სისტემა.
ეს განსხვავება განსაკუთრებულ გამოწვევებს ქმნის თარგმნის პროცესში და მთარგმნელისგან მოითხოვს როგორც თეორიულ ცოდნას, ისე პრაქტიკულ გამოცდილებას.
ქართული ზმნის უნიკალურობა მის მრავალპერსონალურ ბუნებაში ვლინდება, ეს ნიშნავს, რომ ერთი ზმნური ფორმა შეიძლება ერთდროულად გამოხატავდეს რამდენიმე პირს.
მაგალითად, ზმნაში "დავუხატე" მოცემულია ინფორმაცია როგორც მოქმედების შემსრულებლის (ანუ მე), ისე ადრესატის (მას) და ობიექტის (ის) შესახებ.
ინგლისურში კი იგივე აზრის გადმოსაცემად საჭიროა სრული წინადადების აგება სხვადასხვა ელემენტების გამოყენებით.
მთარგმნელი განსაკუთრებულ გამოწვევებს აწყდება ზმნური ფორმების ზუსტად შერჩევისა და გრამატიკული მნიშვნელობების ზუსტ გადმოტანაში.
ხშირად, შეუძლებელია ყველა გრამატიკული ნიუანსის შენარჩუნება.
საჭიროა პრიორიტეტების განსაზღვრა - რომელი მნიშვნელობაა უფრო არსებითი კონკრეტულ კონტექსტში.
თარგმნის პროცესი იწყება მოსამზადებელი ეტაპით, რომელიც მოიცავს ტექსტის სიღრმისეულ ანალიზს, კონტექსტის გააზრებასა და სამიზნე აუდიტორიის განსაზღვრას.
შემდეგ ეტაპზე ხდება თარგმნის სტრატეგიის შერჩევა, რომელიც დამოკიდებულია ტექსტის ტიპზე, მიზანზე და სამიზნე აუდიტორიაზე. სწორი თარგმნა კი გულისხმობს ბალანსის დაცვას სიზუსტესა და მხატვრულობას შორის.
დღეს მთარგმნელებს ხელთ აქვთ მრავალი თანამედროვე ტექნოლოგიური საშუალება, რაც აადვილებს თარგმნის პროცესს.
ეს მოიცავს თარგმნის პროგრამებს (
CAT tools), ტერმინოლოგიურ ბაზებსა და
ონლაინ რესურსებს.
დასკვნის სახით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ინგლისურიდან ქართულად თარგმნის პროცესი მოითხოვს მრავალმხრივ ცოდნასა და უნარ-ჩვევებს. ენების სტრუქტურული განსხვავებები - იქნება ეს ფონეტიკური სისტემა, სინტაქსური წყობა თუ ზმნური სისტემა - ქმნის მნიშვნელოვან გამოწვევებს, რომელთა გადალახვაც მხოლოდ სიღრმისეული თეორიული ცოდნითა და მრავალწლიანი პრაქტიკული გამოცდილებითაა შესაძლებელი.